گیاه پتوس (Pothos) یکی از محبوبترین گیاهان آپارتمانی است که با شاخههای آویز و برگهای قلبی شکل خود زیبایی خاصی به فضای داخلی خانه میبخشد.
این گیاه به دلیل نگهداری آسان، مقاومت بالا و توانایی تصفیه هوا از سموم و انرژیهای منفی، از زمانهای قدیم تا به حال بسیار محبوب بوده است. در این مقاله به معرفی انواع گل پتوس و نکات مهم برای نگهداری آن خواهیم پرداخت.
آشنایی با گل پتوس
گل پتوس با نام علمی Epipremnum aureum، گیاهی همیشه سبز و رونده از خانواده گلشیپوریان است. این گیاه بومی مناطق گرمسیری جنوب شرقی آسیا و جزایر غربی اقیانوس آرام است. پتوس به دلیل خاصیت روندگی و تکثیر آسان، انتخابی عالی برای سبدهای آویزان و قفسههای کتاب است. برگهای این گیاه براق و قلبی شکل هستند و رنگهای متنوعی مانند سبز تیره، ابلق و سفید دارند.
انواع گل پتوس
- پتوس ابلق (Golden Pothos):
- رنگ برگ: سبز زمردی با خطوط زرد یا کرم.
- شرایط نگهداری: نیاز به نور غیر مستقیم بیشتر نسبت به نوع سبز دارد. از قرار دادن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید.
- پتوس مرمری (Marble Queen Pothos):
- رنگ برگ: سفید و سبز.
- شرایط نگهداری: نور زیاد غیر مستقیم و آبیاری کم. خاک باید خشک شود سپس آبیاری انجام شود.
- پتوس نئون (Neon Pothos):
- رنگ برگ: سبز نئون، تک رنگ.
- شرایط نگهداری: نور غیر مستقیم زیاد. آبیاری بعد از خشک شدن خاک.
- پتوس ساتین (Silver/Satin Pothos):
- رنگ برگ: سبز با لکههای نقرهای.
- شرایط نگهداری: نیاز به نور روشن غیر مستقیم و هرس مداوم.
- پتوس سبز (Jade Pothos):
- رنگ برگ: سبز تک رنگ.
- شرایط نگهداری: مقاوم به نور کم و رشد سریع.
- پتوس سفید یا ارتشی (N-Joy Pothos):
- رنگ برگ: سبز با لکههای سفید.
- شرایط نگهداری: نور روشن غیر مستقیم و آبیاری کم.
- پتوس مانجولا (Manjula Pothos):
- رنگ برگ: سبز با لکههای کرم.
- شرایط نگهداری: نیاز به نور بیشتر و آبیاری کم.
- پتوس هاوایی (Hawaiian Pothos):
- رنگ برگ: سبز با لکههای طلایی.
- شرایط نگهداری: نور روشن غیر مستقیم و هرس مداوم.
- پتوس سبو بلو (Cebu Blue):
- رنگ برگ: سبز آبی نسبتاً تیره.
- شرایط نگهداری: نیاز به نور روشن غیر مستقیم و دمای کمتر.
گل پتوس
نور
پوتوس به نور فراوان اما غیرمستقیم خورشید نیاز دارد، هرچند در نور کم و متوسط نیز قادر به ادامه رشد است. نکتهای که باید در نظر داشت این است که نور کم میتواند سرعت رشد آن را کاهش دهد. یکی از مزایای این گیاه این است که میتواند با نور لامپهای فلوئورسنت نیز رشد کند، که این ویژگی آن را از بسیاری از گیاهان آپارتمانی که تنها با نور خورشید رشد میکنند متمایز میسازد.
هنگام نگهداری از گیاه پتوس، بهتر است هر چند وقت یکبار آن را بچرخانید تا همه بخشهای گیاه به طور یکنواخت نور خورشید را دریافت کنند. این کار باعث بهبود فرایند فتوسنتز و رشد بهتر گیاه میشود.
نوع مرمری و ابلق نیاز به نور بیشتری دارند تا رنگ زیبای برگهای خود را حفظ کنند.
دما
آبیاری
یکی از مهمترین نکات در نگهداری گیاه پتوس، جلوگیری از آبیاری بیشاز حد است، زیرا این امر میتواند منجر به پوسیدگی ریشه و در نهایت مرگ گیاه شود. بهجای پیروی از یک برنامه آبیاری ثابت، بهتر است هر چند روز یکبار رطوبت خاک را بررسی کنید. برای این کار، انگشت خود را داخل خاک فرو کنید و اگر خاک تقریباً خشک بود، گیاه را آبیاری کنید.
نکته دیگری که باید مد نظر داشته باشید، مقدار آبی است که به گیاه میدهید. آب باید به اندازهای باشد که تمامی خاک درون گلدان را مرطوب کرده و اضافه آن از سوراخهای زیر گلدان خارج شود. در غیر این صورت، ممکن است بخشهایی از خاک بهخوبی آبیاری نشوند و ریشههای گیاه نتوانند آب کافی دریافت کنند.
از آبیاری بیش از حد و ایجاد حالت باتلاقی در خاک خودداری کنید.
رطوبت
رطوبت محیط برای پتوس کافی است. در محیطهای خشک میتوانید از روشهای غبارپاشی، ساخت جزیره یا قرار دادن ظرف آب کنار گیاه استفاده کنید.
کود دهی
پتوس بهطور کلی به تقویتکننده خاصی برای رشد نیاز ندارد، اما اگر رشد گیاه متوقف شده یا خاک آن برای مدت طولانی تعویض نشده است، استفاده از کودهای تقویتی میتواند مفید باشد. در فصول رشد، بهویژه بهار و تابستان، توصیه میشود هر دو هفته یکبار به پتوس کود مایع اضافه کنید. حتماً کوددهی را همراه با آبیاری انجام دهید تا از سوختن ریشهها و آسیب به گیاه جلوگیری شود. برای کاهش خطر سوختن ریشهها، کود را تا حد ممکن رقیق کنید.
کود سه بیست برای پتوس
یک کود متعادل مانند کود سه بیست (۲۰-۲۰-۲۰) با درصد مساوی نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) برای پتوس مناسب است. نیتروژن به رشد برگهای سبز و قدرت کلی گیاه کمک میکند. فسفر به رشد ریشه و پتاسیم به سلامت کلی گیاه، مقاومت در برابر استرس و جذب مواد مغذی کمک میکند.
استفاده از شیر برای تقویت گل پتوس
اگرچه شنیدهاید که شیر میتواند به گیاهان کمک کند، باید گفت که استفاده از شیر بهعنوان تقویتکننده برای گیاهان توصیه نمیشود. شیر میتواند مشکلاتی مانند کپک، بوی نامطبوع و عوارض دیگر را در خاک ایجاد کند. با این حال، میتوانید از یک دستمال آغشته به شیر برای تمیز کردن برگهای پتوس استفاده کنید.
خاک
خاک سبک، غنی از مواد مغذی، کمی اسیدی و با زهکشی بالا برای انواع پتوس مناسب است. برای کاشت پتوس میتوان از خاک و کود آماده یا کمپوست استفاده کرد. ترکیبی از خاک باغچه، ماسه و خاک برگ نیز بهطور کلی خاکی مناسب برای این گیاه محسوب میشود. استفاده از خاکی که دارای مواد آلی و مغذی باشد، از نکات اساسی در نگهداری پتوس است. این نوع خاک به گیاه کمک میکند تا مواد مغذی مورد نیاز خود را بهخوبی جذب کرده و رشد سالمی داشته باشد.
گلدان مناسب برای پتوس
پتوس باید در گلدانهای کوچک کاشته شود، زیرا این گیاه در گلدانهای کوچک رشد خوبی دارد. اما زمانی که گیاه رشد زیادی کند و ریشههای آن به عمق گلدان برسند، رشد آن متوقف میشود. در این حالت باید گلدان را تعویض کرد تا فضای بیشتری برای رشد ریشهها فراهم شود. همچنین، گلدان باید دارای سوراخهای انتهایی باشد تا آب اضافی بهخوبی تخلیه شده و از پوسیدگی ریشه جلوگیری شود.
تعویض گلدان پتوس
تعویض گلدان بهطور منظم یکی از مراحل مهم در نگهداری پتوس است. بهترین زمان برای این کار بهار و تابستان است، چرا که این دورهها زمان رشد فعال گیاه هستند. زمانی که متوجه شدید ریشهها به اندازه کافی رشد کرده و از لبههای گلدان یا منفذ زیر آن بیرون زدهاند، زمان مناسب برای تعویض گلدان فرا رسیده است.
برای تعویض گلدان:
- انتخاب گلدان جدید: یک گلدان یک درجه بزرگتر از گلدان قبلی انتخاب کنید.
- آبیاری گیاه: قبل از تعویض، گیاه را بهخوبی آبیاری کنید تا خاک از گلدان خارج شود.
- خارج کردن گیاه: گیاه را با دقت از گلدان قبلی بیرون بیاورید. ممکن است لازم باشد به ته گلدان ضربه بزنید تا گیاه بهآسانی خارج شود.
- پاکسازی: مقداری از خاک نامرغوب و ریشههای ضعیف را جدا کنید.
- انتقال به گلدان جدید: مقداری خاک تازه و مرغوب به گلدان جدید اضافه کنید، سپس گیاه را در آن قرار داده و با خاک جدید پر کنید.
- آبیاری مجدد: پس از انتقال، گیاه را آبیاری کرده و در مکانی مناسب قرار دهید.
توجه داشته باشید که تعویض گلدان در زمستان و پاییز ممکن است مناسب نباشد، چرا که در این فصول گیاه در حالت استراحت قرار دارد و به انرژی کمتری نیاز دارد.
هرس کردن پتوس
هرس کردن میتواند به بهبود رشد گیاه پتوس کمک کند. با حذف شاخ و برگهای پیر یا زرد و کوتاه کردن شاخههای بلند، گیاه انرژی بیشتری برای رشد جدید خواهد داشت. برای حفظ ظاهر زیبا و رشد بهتر:
- قلمهگیری: در فصول پاییز یا زمستان، قلمههای کوتاه از شاخههای بلند گیاه بگیرید و پس از ریشهدار شدن آنها را مجدداً در کنار گیاه اصلی بکارید.
- هرس منظم: هرس منظم به حفظ شکل گیاه و کنترل رشد آن کمک میکند.
رشد انفجاری گل پتوس
رشد انفجاری به معنای رشد سریع و فراوان پتوس در مدت زمان کوتاه است. برای تقویت رشد سالم و انفجاری پتوس، به موارد زیر توجه کنید:
- نور: پتوس نیاز به نور غیرمستقیم و مناسب دارد. مکانهایی با نور ملایم و غیرمستقیم به مدت ۶ تا ۸ ساعت در روز بهترین گزینه است. نور کم میتواند باعث کاهش رشد شود.
- آبیاری: خاک باید مرطوب نگهداشته شود، اما نباید خیس باشد. آبیاری بیشازحد میتواند به ریشهها آسیب رسانده و رشد را کاهش دهد.
- خاک: استفاده از خاک با زهکشی خوب و اضافه کردن کود آلی یا مخصوص گیاهان گلدار میتواند به بهبود کیفیت خاک کمک کند.
- تغذیه: برای رشد بهتر، استفاده از کودهای مخصوص گیاهان گلدار توصیه میشود. مقدار کود باید مطابق با نیاز گیاه و نه بیشازحد باشد.
با رعایت این نکات، میتوانید به رشد انفجاری و سالم پتوس خود کمک کنید.
تکثیر پتوس بسیار ساده است. یک قلمه ۸ الی ۱۰ سانتیمتری از گیاه اصلی بگیرید و آن را در آب یا خاک ریشهدار کنید. قلمهها به سرعت و در مدت نهایتاً ۲ هفته ریشهدار میشوند و برگهای جدید تولید میکنند.
نگهداری پتوس در آب
دلایل زرد شدن برگها در طول نگهداری گیاه پتوس
زرد شدن برگهای پتوس میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیافتد. در اینجا به مهمترین عوامل اشاره میکنیم:
-
کمبود مواد مغذی یا کوددهی بیشاز حد
- کمبود مواد مغذی: اگر پتوس در خاکی فقیر از مواد مغذی کاشته شده باشد، نیاز به کوددهی دارد. بهتر است هر سه ماه یکبار از کود مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کنید.
- کوددهی بیشاز حد: اگر به گیاه بیشاز حد کود داده شود، میتواند باعث سوختگی ریشهها و زرد شدن برگها شود. در این حالت بهتر است کوددهی را کاهش دهید.
-
نور بیشاز حد
- پتوس به نور غیر مستقیم و ملایم نیاز دارد. اگر در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد، برگهایش شروع به زرد شدن یا سوختن میکنند. بهترین مکان برای پتوس، جایی با نور غیر مستقیم و کافی است.
-
هوای خیلی گرم یا سرد
- پتوس میتواند در دمای ۲۱ الی ۳۲ درجه سانتیگراد رشد کند. دمای کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد برای این گیاه مضر است و میتواند باعث زرد شدن برگها شود. همچنین دمای بالای محیط نیز میتواند به برگهای گیاه آسیب برساند.
-
رطوبت بیشاز حد
- آبیاری بیشاز حد میتواند باعث خیس ماندن خاک و پوسیدگی ریشهها شود که به زرد شدن برگها منجر میشود. بهتر است قبل از آبیاری، خاک را بررسی کنید و فقط زمانی که خشک شده است، آبیاری کنید.
-
آبیاری نامناسب
- آبیاری کم: اگر پتوس به میزان کافی آب دریافت نکند، برگها شروع به زرد شدن و خشک شدن میکنند.
- آبیاری زیاد: آبیاری بیشاز حد باعث آسیب به ریشهها و عدم جذب مناسب مواد مغذی میشود که این نیز به زرد شدن برگها میانجامد.
-
کنه تار عنکبوتی
- کنه تار عنکبوتی میتواند برگهای پتوس را زرد و زبر کند. برای مقابله با آنها، از اسپری آب ولرم و محلول آب و صابون استفاده کنید و این کار را هر دو هفته یکبار تکرار کنید.
-
عفونت قارچی
- عفونتهای قارچی نیز میتوانند باعث زرد شدن برگها شوند. این مشکل اغلب در اثر آبیاری بیشاز حد و خیس ماندن خاک رخ میدهد. برای جلوگیری از این مشکل، آبیاری را تنظیم کنید و از اسپری کردن آب به برگها خودداری کنید.
-
زرد شدن طبیعی برگهای قدیمی
- زرد شدن برگهای قدیمی و نزدیک به پایین گیاه میتواند یک فرآیند طبیعی باشد که برای ایجاد فضای بیشتر برای رشد برگهای جوان اتفاق میافتد. اگر سایر شرایط نگهداری مناسب باشند، نیازی به نگرانی نیست.
سوالات پرتکرار در مورد روش نگهداری گیاه پتوس
- آیا پتوس جز گیاهان سمی است؟
- بله، پتوس جز گیاهان سمی محسوب میشود و باید از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه داشته شود.
- چه کودی برای پتوس مناسب است؟
- کود مایع ۲۰-۲۰-۲۰ انتخاب مناسبی برای پتوس است.
- چرا برگهای پتوس زرد میشوند؟
- علت زرد شدن برگهای پتوس معمولا افراط در آبیاری یا کمبود آبیاری است. میزان نور دریافتی گیاه نیز میتواند باعث تغییر رنگ برگها شود.
- چرا ساقهها و برگهای گیاه خشک شده یا میریزند؟
- این مشکل به احتمال زیاد به خاطر خشکی بیشاز حد خاک گیاه است.
- وجود زخمهای سفید رنگ روی پتوس نشانه چیست؟
- وجود زخمهای سفید رنگ روی گیاه نشاندهنده آفتزدگی است. برای حل این مشکل از سمهای آفتکش استفاده کنید.
- چرا نقاط قهوهای روی برگهای پتوس ظاهر میشود؟
- نقاط قهوهای روی برگها نشاندهنده آبیاری بیشاز حد است. برای حل این مشکل، آبیاری را تنظیم کرده و فقط زمانی که خاک خشک شده است، به گیاه آب دهید.
- چرا برگهای پتوس چین و چروک دارند؟
- چین و چروک برگها نشاندهنده سردی هوا است. گیاه را به محل گرمتری منتقل کنید.
- چه کار کنیم که گیاه پتوس خشک نشود؟
- اگر پتوس دچار ریزش برگ شده یا در حال پژمرده شدن است، به احتمال زیاد خاک آن خشک شده است. به طور منظم خاک را بررسی کرده و در صورت خشک بودن، گیاه را آبیاری کنید. اگر گیاه با وجود آبیاری صحیح خشک میشود، ممکن است زهکشی بسیار سریع صورت گیرد. در این صورت، گیاه را برای چند ساعت در آب قرار دهید تا به خوبی سیراب شود.
